Św. Jadwiga Śląska

ur. w 1174 roku na zamku rodowym w Bawarii, zm. 14 X 1243 roku, patronka Polski, Śląska, archidiecezji wrocławskiej, diecezji w Gorlitz, miast: Andechs, Berlina, Krakowa, Trzebnicy, Wrocławia, Europy, uchodźców oraz pojednania i pokoju, w ikonografii przedstawiana jest jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu z diademem na głowie. Czasami w habicie cysterskim. Jej atrybutami są: but w ręce, krzyż, księga, figurka Matki Boskiej, makieta kościoła w dłoniach, różaniec, Kanonizował ją Papież Klemens IV        w 1267 roku

Święta Jadwiga, Księżna Śląska, pochodziła z hrabiowskiego rodu niemieckiego Diessen-Andechs, w Bawarii. Była córką Bertolda IV i jego drugiej żony, Agnieszki z Miśni, córki Dedona v z Rochlic. Urodziła się zapewne w rodzinnym zamku w Andechs, nad jeziorem Amer, między 1178-1180 rokiem. W roku 1180 Bertold IV, hrabia Metanu, otrzymał od cesarza Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossy) tytuł księcia. Stąd Jadwigę tytułowano czasem księżniczką merańską. Zgodnie z ówczesnymi zwyczajami, Jadwiga otrzymała staranne wykształcenie, najpierw w rodzinnym zamku, a potem w klasztorze benedyktynek w Kitzingen. Program szkolny obejmował również naukę języka łacińskiego, haftu i malowania, muzyki i pielęgnowania chorych. Zdobyła tam umiłowanie Boga, ksiąg świętych i liturgii. Święta miała liczne rodzeństwo: Agnieszka wyszła za króla Francji, Gertruda za króla Węgier, Eckbed został biskupem Bambergii, Otto został księciem Burgundii, Bertold- arcybiskupem Koloczy, a potem patriarchą Akwilei. Jadwiga była początkowo przeznaczona dla żupana Serbii, jednak na skutek zmian w układach politycznych została żoną księcia wrocławskiego Henryka Brodatego. Miała wtedy zaledwie 12 lat, data ślubu nie jest znana. Ojciec Jadwigi sądził, że pozyskując Piastów śląskich, pozyska tym samym władców Czech i Węgier. Niebawem księciu Henrykowi udało się dołączyć do dzielnicy śląskiej także dzielnicę senioratu, krakowską i część Wielkopolski. Henryk Brodaty i św. Jadwiga stanowili wzorowe małżeństwo. A jednak przy radościach macierzyństwa zaznała Święta również cierpienia, kiedy troje jej dzieci zmarło przedwcześnie: Bolesław, Agnieszka i Zofia. W roku 1208 zmarł jeszcze jej drugi syn jako kilkuletnie dziecię. Przy życiu pozostały jedynie Gertruda i Henryk. Św. Jadwiga, chociaż Niemka z pochodzenia, zachowała wszystkie zwyczaje polskie. Wyuczyła się języka polskiego i nim się posługiwała. Dwór księżnej wyróżniał się karnością i dobrymi obyczajami, bowiem Jadwiga dbała o dobór znajdujących się w nim osób. Święta wyposażała wiele kościołów w szaty liturgiczne, haftowane jej ręką i jej dworek. O wysokiej wartości artystycznej tychże paramentów kościelnych świadczą zachowane fragmenty ornatu w Muzeum Kapitulnym we Wrocławiu. Jadwiga była matką dla poddanych. Troszczyła się, by jej urzędnicy nie uciskali kmieci w jej dobrach, obniżyła im świadczenia na rzecz dworu, przewodniczyła sądom, darowała często grzywny karne albo je zaniżała, w razie klęsk, mimo protestów zarządców, nakazywała rozdawać zmagazynowane ziarno, mięso, sól itp. Zorganizowała także szpitalik dworski, gdzie codziennie znajdowało utrzymanie ok. 13 chorych i kalek. Miała zwyczaj objeżdżać swoje posiadłości, a wtedy nawiedzała chorych i wspierała ubogich. Wraz ze swoim mężem ufundowała kilka kościołów i klasztorów. Do najznakomitszych fundacji należało opactwo cysterek w Trzebnicy (1202). Tu szerzyła kult św. Stanisława Biskupa. Henryk Brodaty był doskonałym gospodarzem swojego księstwa. Dlatego go było, by finansować fundacje kościelne i charytatywne. Do książęcego skarbca napływały również pieniądze z kopalń złota i srebra. Za jego rządów wystawiono kościoły m. in.: w Złotymstoku, w Nowogrodzie Bobrzańskim, w Sadłowie, w Wąsoszy, w Wińsku, na Polu Legnickim, we Lwówku, Leśnicy, Rokitnicy. Szpitale powstały we Wrocławiu, w Nowogrodzie Bobrzańskim i w Środzie Śląskiej. Życie Świętej nie było łatwe. W roku 1227 na zjeździe w Gąsawie został raniony Henryk Brodaty. Jadwiga pielęgnowała go z całym poświęceniem i oddaniem kochającej żony. W roku 1229, w walce o tron krakowski, Konrad Mazowiecki podstępnie pochwycił i uwięził swego rywala Henryka Brodatego. Jadwiga nie wahała się i udała się w daleką podróż do Płocka, ażeby u Konrada wyjednać uwolnienie męża. Konrad wypuścił Henryka, kiedy ten zrezygnował z księstwa krakowskiego. Pod koniec swojego życia Jadwiga musiała przeżyć najazd Tatarów. Schroniła się przed nimi wraz z zakonnicami cysterskimi do Krosna nad Odrą. Kiedy jej syn, Henryk Pobożny, zginął pod Legnicą (1241), miała rzec: ?Dziękuję Ci Boże za takiego syna?. Jadwiga, chociaż Niemka stawała w obronie racji stanu Polski. Kiedy Książe Bolesław Rogatka oddał w ręce niemieckie Ziemię Lubuską, stanowczo sprzeciwiała się temu bezprawiu. Ostatnie 28 lat św. Jadwiga spędziła w czystości, do której za pozwoleniem żyjącego jeszcze męża zobowiązała się ślubem. Odtąd Henryk Brodaty nosił tonsurę mniszą oraz zapuścił brodę. Stąd przydomek ?Brodaty?. Po śmierci męża (1238) oddała rządy żonie Henryka Pobożnego, Annie, a sama zamknęła się w klasztorze w Trzebnicy. Tam na ręce swojej córki Gertrudy, ksieni klasztoru, złożyła śluby zakonne i jako zwykła mniszka poddała się pod jej przełożeństwo. Pożegnała ziemię dla nieba w tymże opactwie 14 października 1243 roku. Po śmierci św. Jadwigi do jej grobu ściągały liczne pielgrzymki, najczęściej ze Śląska, Wielkopolski, Pomorza, Łużyc i Miśni. Biskupi polscy, przy poparciu dworów piastowskich wnieśli do Stolicy Apostolskiej prośbę o kanonizację Jadwigi. Papież Urban IV, który był we Wrocławiu w roku 1248 jako legat papieski, przychylnie przyjął tę prośbę. Jadwigę jako świętą ogłosił papież Klemens IV w Viterbo dnia 16 października 1267 roku i wyznaczył na dzień dorocznej jej pamiątki 15 października. Jednak w Polsce jej wspomnienie doroczne obchodzono zawsze 16 października. Kult św. Jadwigi przeniknął także do Czech i Austrii. Na cały Kościół Stolica Święta rozciągnęła jej święto w roku 1680 na prośbę króla Jana III Sobieskiego. Doczesne szczątki św. Jadwigi spoczywają w Trzebnicy koło Wrocławia, w bazylice, którą opiekują się księża Salwatorianie. Niegdyś sanktuarium św. Jadwigi istniało również w Potęgowie koło Kępna. W ikonografii św. Jadwiga jest przedstawiana z figurką Matki Bożej w jednej ręce, a z kościołem w drugiej. Święta Jadwiga jest patronką wyboru papieża Polaka Jana Pawła II (16 X 1978 r.). w rocznicę swego wyboru, papież podarował do bazyliki trzebnickiej kielich mszalny i świecę paschalną. Jaki jest związek św. Jadwigi z Pępowem? W roku 1267 Pępowo zostało odłączone od Krobi i utworzono odrębną parafię. Prawdopodobnie wówczas pobudowana została pierwsza świątynia pod wezwaniem świętego Andrzeja Apostoła. Świątynie, które powstały w XV i XVII w. były pod wezwaniem św. Jadwigi. Wynikało to z rozwijającego się kultu św. Jadwigi oraz bliskości Trzebnicy. Odpust św. Jadwigi w parafii w Pępowie obchodzono jak dotąd w niedzielę po 16 października.

Wszechmogący i miłosierny Boże, dzięki Twoim natchnieniom święta Jadwiga usilnie zabiegała o pokój i pełniła dzieła miłosierdzia. Udziel nam swojej łaski, abyśmy za jej przykładem starali się o pokój i zgodę między ludźmi oraz służyli Tobie w cierpiących niedostatek. Amen.